Το Ταξίδι και τα λιμάνια του θεατρικού εργαστηρίου Διστόμου " Θεατροφρένεια " μέσα στο χρόνο.....
Της Έφης Κίνια
Το όνειρο
Ιανουάριος του σωτηρίου έτους 2003. Μια αλκυονίδα μέρα, κάνω το σύνηθες δρομολόγιο από την πάνω πλατεία στην κάτω. Οι πλατείες του χωριού μας! μεταμορφώνονται καθημερινά σε χώρους κοινοβουλίου, δικαστηρίων και συνδικαλισμού. Στα παραδοσιακά καφενεία και στις καφετέριες, εκεί - οι συμπολίτες μας μετά τον κάματο της μέρας- εξαντλούν τις ανησυχίες τους για το αβέβαιο αύριο. Εκεί λύνονται ή περιπλέκονται τα πολιτικά πράγματα. Εκεί περιθωριοποιούνται άτομα ή κοινωνικές ομάδες. Εκεί έρωτες αποδοκιμάζονται από τους πολλούς. Έρωτες καταδικάζονται σε μαρασμό, όταν ο ένας εκ των εραστών υποκύπτει στο ισχυρό δέλεαρ του χρήματος. Εκεί «εραστές» της τέχνης, την εκπορνεύουν κι αναρριχώνται με κάθε τρόπο για δική τους κοινωνική καταξίωση. Εκεί βρίσκουν λόγους πολλούς για να αντιπαρατίθενται, πολιτικούς, κομματικούς, ποδοσφαιρικούς, πολιτιστικούς κ.λ.π. Ίσως δεν βρίσκουν κάποιους λόγους να μονιάσουν? κι από κοινού να δράσουν? Ίσως, ίσως, ίσως….. Σκέψεις, σκέψεις, βασανιστικά ερωτήματα . Κατηφορίζω. Αλκυονίδα μέρα και γύρω μου, αισθάνομαι καταχνιά και την υγρασία της να σκεπάζει τα σπίτια, τη βοή, τα πρόσωπα που συναντώ κι ανταποδίδω μηχανικά τον χαιρετισμό. Μα θαρρώ πως πιο πολύ η καταχνιά σκεπάζει το μυαλό και τις καρδιές μας. Έτσι είναι η καθημερινότητά μας? Πνιγμένη στις μικρότητες, στις μνησικακίες, στις υποκρισίες? Αυτή η κοινωνία έχει πολύπλευρη και πολύμορφη παθογένεια. ΌΧΙ… δεν το μπορώ.
Μάρτιος του 2003. Γεράσανε οι ελπίδες μας και χαίρομαι γι αυτό. Διότι οι δικές μας ελπίδες, είναι το όπλο στα χέρια των επιτήδειων που ασελγούν -με την δική μας ανοχή- στα όνειρά μας, στις προσδοκίες μας και ανακόπτουν την πορεία μας. Επειδή λοιπόν ΔΕΝ ελπίζουμε, γι αυτό αναλαμβάνουμε δράση. Το αντίδοτο σ’ αυτή την παθογένεια, δεν μπορεί να είναι άλλο από την τέχνη. ΝΑΙ την τέχνη. Μια συλλογική προσπάθεια όπως είναι το θέατρο. Η δημιουργία μιας θεατρικής ομάδας βασισμένη σε διαφορετικές φόρμες έκφρασης λόγου και κίνησης. Μια θεατρική ομάδα που θα γίνει μια τεράστια αγκαλιά για να χωρέσει και να βρει διέξοδο η πλημμυρίδα συναισθημάτων, σκέψεων, προβληματισμών και δράσεων. Ένας πυρήνας έμψυχου υλικού, απαλλαγμένος και καθαρός από ιδιοτελείς σκοπούς που εξυπηρετούν ή κομματικά συμφέροντα, ή προσωπικές φιλοδοξίες, ή ασίγαστα πάθη που χρησιμοποιούν την τέχνη ως μανδύα για να καλύψουν την ακόρεστη δίψα που γεννά το βασικό τους ένστικτο.
Επιτέλους Άνοιξη! Ήρθε η Άνοιξη. Είμαστε έτοιμοι για την «επανάσταση». Τούτη η πολιτισμική μιζέρια δεν μας ταιριάζει. Η παρακμή των καιρών μας, πολεμιέται μόνο με το πνεύμα που γεννά τα κρείττονα. Τούτη την Άνοιξη γεννιέται η Θεατρική «Φιλική Εταιρεία». Η «επανάσταση» είναι πλέον γεγονός!!!
Πράξη πρώτη (Το «ταξίδι»)
Καλοκαίρι του 2004: Στην πλατεία, μια συνηθισμένη μέρα σ’ ένα σικ καφέ. Στα διπλανά τραπέζια οι θαμώνες απολαμβάνουν τον καφέ τους. Μια παρέα από νέους μιλά ζωηρά για το ματς της χτεσινής μέρας και οι νικητές πειράζουν τους ηττημένους για την ανεπαρκή εμφάνιση της ομάδας τους. Πιο πέρα άλλη συντροφιά οι περισσότερες είναι κοπέλες έχουν ανοίξει το «αλφαβητάρι» της μόδας και η μόνη τους έγνοια είναι η εμφάνισή τους κατά την βραδινή τους έξοδο. Πίσω και αριστερά σ’ ένα τραπέζι ανάκατες ηλικίες ώριμων ατόμων. Προφανώς συζητούν για οικονομικά κι εργασιακά θέματα, απ’ ότι φαίνεται από το ύφος τους. Στο κέντρο και λίγο δεξιά κάτω από τη μικρή μουριά, η παρέα του θεατρικού εργαστηρίου. Είναι μια από τις πολλές συναντήσεις, αλλά ιδιαίτερα ξεχωριστή, αφού σήμερα ο Τάσος Σταθάς δίνει το εναρκτήριο λάκτισμα της δράσης του θεατρικού εργαστηρίου. Ο ενθουσιασμός στην παρέα είναι έκδηλος και η συζήτηση εξελίσσεται σε χείμαρρο ιδεών προτάσεων και συγκινησιακής φόρτισης. Επισημαίνεται από τον Τάσο Σταθά, (στον οποίο ανήκει η πατρότητα της ιδέας για την δημιουργία του Θεατρικού Εργαστηρίου), ότι η λειτουργία του θα είναι ανεξάρτητη κι αυτόνομη από πολιτιστικούς ή αυτοδιοικητικούς φορείς. Σκοπός μας είναι μέσω της τέχνης να ελαχιστοποιηθούν οι όποιες αντιπαραθέσεις μεταξύ των συμπολιτών μας, πιστοί στην ρήση ότι: «…η τέχνη ενώνει…». Στόχος μας είναι η καλλιτεχνική μας προσφορά και παρουσία, τόσο στα τοπικά πολιτιστικά δρώμενα όσο κι εκτός συνόρων Διστόμου και να μην έχει μόνο επετειακό χαρακτήρα. Η αποδοχή των όρων ήταν καθολική. Απ’ αυτή την στιγμή, οι «Αργοναύτες» του θεατρικού εργαστηρίου σηκώνουν τις άγκυρες και ξεκινούν το ταξίδι.
Πράξη Δεύτερη (Ο απόπλους)
Φθινόπωρο 2005: επιτέλους στο χώρο του λιμανιού. Καθήμενοι στην προκυμαία και ηλιοκαμένοι όλοι, αγναντεύουν την απεραντοσύνη της θάλασσας. Είναι τόσο διαφορετική να την βλέπεις απ’ τη στεριά. Το εγχείρημα μεγάλο αλλά και σαγηνευτικό. Ο καπετάν Τάσος δίνει τις τελευταίες οδηγίες κι έχει για όλους ένα καλό λόγο για τις προετοιμασίες που έχουνε κάνει. Το «φορτίο» έχει απ’ όλες τις προμήθειες. Συλλογικότητα, σεβασμό, πειθαρχία στο έργο, όρεξη για δουλεία, μάτια ορθάνοιχτα και κλειστά αυτιά στις κάθε λογής σειρήνες. Το πρώτο τους λιμάνι, με τ’ όνομα «προίκα μου αγαπημένη» θα είναι τον Ιούνιο του 2006. Εκεί θα ξεφορτώσουν την «πραμάτεια» τους και θα την μοιράσουν σ’ εκείνους που ξέρουν και τους περιμένουν. Σ’ εκείνους που «διψούν» να μάθουν, τι συμβαίνει σ’ άλλους κόσμους.
Ιούνιος του 2006: έφθασε η ώρα της «συναλλαγής». Ποιος και πόσο θα εκτιμήσει την «πραμάτεια» τους? Τους κόπους τους? Το φόβο που φώλιαζε στην καρδιά τους όταν τα κύματα της αδιαφορίας, της καχυποψίας χτυπούσαν το σκαρί τους? Διώχνουν τις σκέψεις, δεν ταιριάζουν στην ώρα. Η προσέλευση του κοινού είναι μεγάλη. Κι η παράσταση αρχίζει. Το έργο είναι του Δημήτρη Ψαθά «Προίκα μου αγαπημένη» Η παρθενική εμφάνιση του θιάσου κατέπληξε. Τα θετικά σχόλια ειλικρινή και πηγαία, μας γέμισαν ικανοποίηση και χαρά. Μια σκέψη είχαμε όλοι στο μυαλό μας, ότι πρέπει να συνεχίσουμε και να τα καταφέρουμε. Άλλωστε οι συμπατριώτες μας ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά μας. Το βέβαιο είναι ότι υπάρχει πνευματική «Δίψα»!!!!
Ιούνιος του 2007: Φθάσαμε στο δεύτερο «λιμάνι». Δύσκολο το ταξίδι κι αφιλόξενος καιρός. Συναντήσαμε ζηλόφθονους «πειρατές». Μας πολέμησαν για να πάρουν το θησαυρό μας. Όμως τον είχαμε καλά κρυμμένο , στ’ «αμπάρια» της ψυχής μας. Ανεβάσαμε κόμβους κι αρμενίσαμε. Τους αφήσαμε πολύ πίσω, να πολεμούν με τις δικές τους φουρτούνες. Η νέα συνάντηση με τους φίλους-θεατές μας, είναι γεγονός και η «μέθη» γλυκιά στην παράσταση με το έργο του Αλέκου Σακελλάριου «Οι Γερμανοί ξανάρχονται». Προσκεκλημένος ο ηθοποιός Νίκος Καλογερόπουλος. Η παρουσία του γέμισε το χώρο του ανοιχτού θεάτρου του Μαυσωλείου. Ο λόγος του, τις καρδιές των θεατών και τα σχόλια για την παράσταση, γέμισαν τις δικές μας ψυχές με δύναμη. Με χαμόγελο, λύνουμε κάβους και φεύγουμε για το επόμενο κοντινό σταθμό.
Σεπτέμβριος του 2007: Μικρό το λιμάνι αλλά γεμάτο ζωή. Στο προαύλιο του παλιού Δημοτικού αράξαμε, έχοντας στ’ αυτιά μας τον απόηχο από τις φωνές -των πάλαι ποτέ μαθητών- στο διάλειμμα με τα ζωηρά παιγνίδια τους, που το κουδούνι τα σταματούσε ξαφνικά, ήταν ώρα για μάθημα. Από την κίνηση του κόσμου καταλάβαμε ότι μας περίμεναν με λαχτάρα. Κι εμείς το ανταποδώσαμε. Το «δώρο» μας? «0κτω ιστορίες καθημερινής τρέλας», σε κείμενα των: Σακελλάριου, Τσιφόρου, Μουρσελά, Ψαθά και Τάσου Σταθά.
Την επιτυχία της παράστασης διαδέχτηκε η ικανοποίηση, αφού όλα τα μέλη του εργαστηρίου αποφασίσαμε τα έσοδα της παράστασης να δοθούν για φιλανθρωπικό σκοπό. Έτσι κατατέθηκαν σε τραπεζικό λογαριασμό για τους πυροπαθείς του νομού Ευβοίας.
Είμαστε όλοι ευχαριστημένοι, όπως κι εκείνοι, από την παράσταση. Τα λόγια τους? Ανθόνερο. Σπονδή στην καινούργια μας ρότα.
Ιούνιος 2008: ελλιμενιστήκαμε κι αυτή τη φορά στον γνώριμο κι ανεμοδαρμένο χώρο του Μαυσωλείου. Εκεί πάντα ο νους αλαργεύει στα γεγονότα της αποφράδας μέρας της 10ης Ιουνίου του ’44. Κι εμείς προσπαθούμε να τιμήσουμε τους νεκρούς μας. «Αντίδωρο» στη θυσία τους, η παράσταση με το έργο του Γεράσιμου Σταύρου «Καληνύχτα Μαργαρίτα». Συμπολίτες, φίλοι, επισκέπτες, ήταν όλοι εκεί, όπως αρμόζει σ’ ένα μνημόσυνο. Νοερά μαζί μας, μέσα από τα μηνύματά τους, η κα. Έλλη Φωτίου και ο κ. Στέφανος Ληναίος.
Ήταν άλλος ένας σταθμός. Μία η ανάσα, ίδιος ο ρυθμός των χτύπων στις καρδιές μας, ίδια η λαχτάρα για το «ταξίδι». Παιδιάααα, τις άγκυρες. Φεύγουμεεεεεε…
Νοέμβριος 2008: Το πολιτιστικά παρεμβατικό «ταξίδι» μας, είναι καθαρμός για όλους μας. Κι ύστερα, μετά από χρόνια, ως ξωμάχοι πια της ζωής, θέλουμε να’ χουμε τις δικές μας μνήμες από δικές μας δράσεις. Μεσοπέλαγα, η κάθε μας ενέργεια είναι και μια «προσευχή», όχι μόνο όταν λυσσομανάει ο καιρός αλλά κι όταν έχουμε μπονάτσα. Έχουμε ένα στόχο, ως άλλοι «Αργοναύτες», να φέρουμε το χρυσόμαλλο δέρας. Το επόμενο λιμάνι μας, είναι μήνες μακριά. Λάβαμε σήμα από μια ομάδα νέων και αλλάξαμε τη ρότας μας. Έπρεπε να βοηθήσουμε τους μαθητές του Λυκείου Διστόμου που δίνουν την δική τους μάχη για μια θέση στ’ όνειρο. Συναντηθήκαμε λοιπόν στο ίδιο όνειρο. Ο Τάσος Σταθάς σκηνοθέτησε την παράστασή τους «κομμάτια και θρύψαλα» του Γιώργου Σκούρτη. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα του Ενοριακού Κέντρου στο Δίστομο. Οι μαθητές ένοιωσαν την ανάγκη να συμμετέχουν ενεργά στον εορτασμό της επετείου της εξέγερσης του Πολυτεχνείου και με τον δικό τους τρόπο, να αποτίσουν φόρο τιμής σ’ όλους εκείνους τους αγωνιστές και ιδιαιτέρως στον συμπολίτη μας Γιάννη Καϊλη.
Ιούνιος 2009: Έχουν περάσει τέσσερα χρόνια από τότε που ξεκινήσαμε το ταξίδι. Δύσκολο αλλά συναρπαστικό. Η αλήθεια είναι ότι, στο σχεδιασμό του, δεν είχαμε υπολογίσει τους σκοπέλους από εξωγενείς παράγοντες. Αυτό μας γέμισε θλίψη αλλά και πείσμα. Όχι, δεν έπρεπε να λυγίσουμε. Προορισμός μας είναι η «Ιθάκη» όπως λέγει ο ποιητής Καβάφης. Κι αν είναι φτωχή? εμείς, θα της προσφέρουμε το θησαυρό που αποχτήσαμε στο μπάρκο μας. Έτσι, ως υπεύθυνοι «αργοναύτες», και για τούτο το λιμάνι, έχουμε καλή πραμάτεια. Είναι το έργο του Σακελλάριου & Γιαννακόπουλου «Ένας Ήρως με παντούφλες». Μας εξέπληξε ευχάριστα η παρουσία του κοινού αλλά και του ηθοποιού Κώστα Καζάκου που ανταποκρίθηκε στην πρόσκλησή μας. Στο κατάμεστο ανοιχτό θέατρο του Μαυσωλείου, ο Κώστας Καζάκος, μέσα από ένα λιτό και γεμάτο αμεσότητα λόγο, έδωσε τα «εύσημα» στα μέλη του θεατρικού εργαστηρίου. Παράλληλα δε, παρότρυνε τους παρευρισκόμενους συμπολίτες μας, να στηρίξουν τις προσπάθειές μας και να γίνουν «συνταξιδιώτες» στ’ όνειρο.
Μάρτιος 2010: Επιτέλους η ιδέα του Τάσου Σταθά για την δημιουργία αίθουσας θεάτρου, παίρνει σάρκα και οστά. Με προσωπική εργασία των μελών του εργαστηρίου, με πολύ κόπο, ξόδεμα χρόνου και βοήθεια από έμπειρους Διστομίτες τεχνίτες, στήθηκε το «σπίτι» μας. Νοιώσαμε ανακούφιση. Για τις μικρές μας οικονομικές δυνάμεις, αυτό που κατορθώσαμε είναι μεγάλο. Βέβαια η συνέχιση και διατήρησή του, θα είναι για όλους μας ένας ακόμη ανηφορικός και δύσκολος δρόμος. Γλυκός όμως ο καρπός των προσπαθειών μας. Μία ημέρα μετά την παγκόσμια ημέρα Θεάτρου, στις 28 Μαρτίου -ημερομηνία ορόσημο- πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια του θεάτρου μας, παρουσία των τοπικών αρχών, φίλων και πλήθος συμπολιτών μας. Η ικανοποίηση και η χαρά από την επίτευξη του στόχου, έφθασε στο ζενίθ. Έρχονται δάκρυα στα μάτια μας όταν διαβάζουμε στην πρόσοψη του θεάτρου: «Θεατρικό Εργαστήρι Διστόμου. Χώρος Έκφρασης-Δημιουργίας και λοιπής Φαντασίας».
Μάϊος 2010: Βρισκόμαστε στην τελική ευθεία. Οι προετοιμασίες και οι πρόβες για την παράσταση του Ιουνίου είναι πυρετώδεις. Το θεατρικό έργο του Βολφγκανγκ Μπόρχερτ «Έξω από την Πόρτα», που έχει επιλέξει ο σκηνοθέτης, έχει μεγάλο βαθμό δυσκολίας. Είναι το νέο στοίχημα! όλων των μελών της ομάδας η οποία έβαλε ψηλά τον πήχη. Υπό την σκηνοθετική καθοδήγηση του Τάσου Σταθά η αποτυχία φαντάζει ανέφικτη. Ο νέος τρόπος εκφοράς λόγου και κίνησης που έχει υιοθετήσει ο σκηνοθέτης καθώς και η μουσική επένδυση καθ’ όλη την διάρκεια της παράστασης, επιλεγμένη από τον Λουκά Κίνια, αποτελούν τα εχέγγυα για την επιτυχία της. Το λιμάνι είναι κοντά μας. Το φορτίο μας, μεγάλο και πολύτιμο, όπως το γνώριμο θερμό καλωσόρισμα των θεατών. Η στιγμή πλησιάζει. Σ’ αυτή την σκέψη, οι εικόνες στο μυαλό μας διαδέχεται η μία την άλλη. Στις έξι Ιουνίου, η αντάμωση,φωνάζει μαζί όλο το «πλήρωμα». Ναι, Κυριακή, στις έξι, συμπληρώνει ο «καπετάν» Τάσος.
Φωτορεπορτάζ πριν και μετά την παράσταση.
Φωτογραφίες του Λάμπρου Τσεκούρα από την θεατρική παράσταση
