Δήμος Ταμυνέων - Δ. δ. Αγίου Λουκά

΄ Αγιος Λουκάς

Το δημοτικό διαμέρισμα Αγίου Λουκά αποτελείται από τους οικισμούς Αγιο Λουκά, Παραμερίτες και Πρινιά. Ο Αγιος Λουκάς είναι ένα όμορφος αγροτικός οικισμός χτισμένος σε λόφο.
Είναι πολύ παλιός οικισμός και στη θέση του, φέρεται, κατά την αρχαιότητα, να υπήρχε δήμος της αρχαίας Ερέτριας.Ο οικισμός έλαβε το όνομα "Αγιος Λουκάς" από τον Όσιο Λουκά το Στειριώτη, που ασκήτευσε στην περιοχή για τρία χρόνια.
Τον οικισμό, φέρεται, να επισκέφθηκε το 1014 ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Βασίλειος Β' ο Βουλγαροκτόνος και έδωσε εντολή να κατασκευαστεί μεγάλος ναός προς τιμήν του οσίου Λουκά που μόνασε εδώ. Ο ναός αυτός, καθώς και οι ναοί Κοίμηση της Θεοτόκου, Αγιος Λουκάς στη θέση "Λυκότρυπα", Αγιος Δημήτριος στη θέση Κατακαλού και άλλοι ήταν μετόχια της μονής του Οσίου Λουκά του Στειριώτη στη Βοιωτία. Δεν έχει εξακριβωθεί ακόμα εάν προηγήθηκε το κτίσιμο του ναού του Οσίου Λουκά στον Αγ. Λουκά Αλιβερίου ή του Οσίου της μονής στο Στείρι Βοιωτίας. Εργάστηκαν για την κατασκευή του οι ίδιοι τεχνίτες, Κοσμάς και Δαμιανός Ζωσιμάς. Ο αρχικός ναός του Οσίου Λουκά καθώς και τα γύρω από αυτόν κτίσματα καταστράφηκαν σε άγνωστο χρόνο. Αλλοι υποθέτουν ότι καταστράφηκαν από σεισμούς ή από καθίζηση του εδάφους, ή από επιδρομές Τούρκων. Ο σημερινός ναός κτίστηκε στη θέση του παλιού από τα δομικά λείψανά του,αλλά από τεχνίτες αδαείς και άσχετους προφανώς με την ιστορία του ναού. Όλα τα μάρμαρα, τα γλυπτά και τα αραβουργήματα του παλιού ναού κτίστηκαν ακατάστατα και σε διάφορα μέρη και ύψη του ναού