Σάββατο 21 Ιουλίου 2012

Λουκάς Μπελούλιας του Κωνσταντίνου ή Κακαράπης .


Αφήγηση: Γιάννης Κακαρέπης του Γεωργίου
Του Γ. Μπελίτσα

Ο προπάππος του πατέρα μου ο Λουκάς Μπελούλιας, ‘’φύλαγε’’ τα γιδοπρόβατα του μοναστηριού στη ‘’Λάκκα’’ του Οσίου Λουκά. Κάθε μεσημέρι η γυναίκα του η Παγώνα που καταγόταν από την Πέτρα, του πήγαινε το κολατσιό.
Όταν ο Λουκάς με τα ‘’πράματα’’ ήταν μακριά, η Παγώνα έδενε το ταγάρι σε ένα ψηλό κλαδί.
Μια μέρα που έλειπε ο Λουκάς, ο πονηρός καλόγερος περίμενε τη Παγώνα.Της επιτέθηκε και τη κακοποίησε.
Γιάννης και Κώστας Κακαρέπης

Ποιος είδε τον Λουκά και δεν τον φοβήθηκε.
Έπιασε τον καλόγερο, τον έδειρε, τον σαμάρωσε και αφού τον βασάνισε φρικτά, τον σκότωσε.
Δεν είχε πλέον θέση στη "καλή" κοινωνία. Σπίτι του έγινε το βουνό, οι ρεματιές , τα λαγκάδια και οι βουνοκορφές. Όσο περνούσε ο καιρός και τα αποσπάσματα τον κυνηγούσαν, τόσο αγρίευε. 

  Στη φωτογραφία, σύμφωνα με τους απογόνους του λήσταρχου,τρίτος από αριστερά απεικονίζεται ο λήσταρχος Κακαράπης. Πρώτος από αριστερά ο λήσταρχος Νταβέλης.

Ας δούμε όμως πως περιγράφει ο ιστορικός Γ.Κρέμμος (μεταφρ.), την έξοδο στη παρανομία του Λουκά Μπελούλια, στο χρονικό ΄΄Η ΛΗΣΤΕΙΑ ΕΝ ΤΗ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΙ’’ (1) 

  Ποιος δεν θυμάται τον ατρόμητο Κακαράπη (Μπελούλια) και τον στρατηγικότατο Νταβέλη των οποίων η μνήμη έχει μείνει καταραμένη σε όλη την Ελλάδα….
Και όμως εάν μάθει κανείς τα πραγματικά αίτια που οδήγησαν αυτούς στη παρανομία, θα λυπηθεί για την ελληνική δικαιοσύνη.
Όταν ήμουν παιδί εγνώρισα τον ξανθό με μακρυά χέρια και πόδια, λήσταρχο Μπελούλια, καταγόμενο από το Κυριάκι και θαύμασα την Ηράκλεια δύναμή του.
Επίσης εγνώρισα τον λεπτοκαμομένο, ταχύτατο και όμορφο Χρήστο Νταβέλη σαν Τσοπάνο στο Στείρι.
  Ο Ελληνικός κόσμος με ανακούφιση έμαθε για τον θάνατό τους.

Και όμως ο Κακαράπης ήταν φιλήσυχος οικογενειάρχης. Όταν όμως η γυναίκα του ατιμάστηκε από κάποιον καλόγηρο, η Ελληνική δικαιοσύνη δεν τιμώρησε τον μοναχό αλλά κατεδίωξε άγρια τον Μπελούλια που αναγκάστηκε να βγεί στα βουνά.

Τα ίδια έπαθε και ο Νταβέλης…

 Αναφέρεται επίσης η εκδοχή (μάλλον από την αστυνομία) ότι ο Λουκάς εργαζόταν σκληρά στη μονή και κάθε μέρα περίμενε τη γυναίκα του για το κολατσιό.
Καθώς εργαζόταν άκουγε τα ειρωνικά, με υπονοούμενα σχόλια των πατριωτών του:
-          Τυ σουρμπέν μα Παγώνα κους΄ντι τσι μπεν…
(Εσύ δουλεύεις αλλά η Παγώνα ποιος ξέρει τι κάνει…)
και μετά από λίγο
-          Ακόμα τι βίνι Παγώνα; Κου έτσεν;
   (Ακόμη να έρθει η Παγώνα. Πού τριγυρίζει;)


Ο Λουκάς ήταν οξύθυμος. Όταν έφτασε η Παγώνα την κλώτσησε και έγινε το κακό. Έτσι αναγκάστηκε να βγει στο βουνό…


Όμως το περιστατικό που ακολουθεί διαγράφει τη τελευταία εκδοχή.
Όπως είπαμε η γυναίκα του λήσταρχου καταγόταν από την Πέτρα. Όταν ο Λουκάς βγήκε στο βουνό η Παγώνα έφυγε από το Κυριάκι. Πήρε τα παιδιά της και πήγε στη Πέτρα, στο πατρικό της.
Ο δήμαρχος άρχισε να τη παρενοχλεί. Ήταν πολύ όμορφη η Παγώνα.
Το έμαθε ο λήσταρχος.
Κάποια μέρα που είχε πολύ κόσμο στην εκκλησία μπαίνει ο Λουκάς και φωνάζει:
      - Δήμαρχε βγές από τον οίκο του Θεού!!
Μόλις άκουσε ο δήμαρχος τη φωνή χώθηκε στο ιερό.
      - Αφού δεν βγαίνεις εσύ θα σε βγάλω εγώ!
και μπροστά στο κόσμο που παρακολουθούσε έντρομος….
- Εμπρός δήμαρχε να καθαρίσουμε το λογαριασμό. Δεν σου αξίζει καριοφίλι ούτε γιαταγάνι.
και απευθυνόμενος σε σύντροφό του..
-          Σύβ κασμάν (Φέρε το κασμά)
Και τον σκότωσε με τον κασμά…


Με το χρόνο δημιούργησε δικιά του ομάδα, έγινε από τους διασημότερους λήσταρχους της εποχής του.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1850 μία οικογένεια Αθηναίων ήταν προσκεκλημένοι σε έναν γάμο που γινόταν στη Βοιωτία:
-          Άνδρας: Θέλεις να πάμε…, θα περάσουμε πολύ καλά. Θα δούμε τη φύση, τον Ελικώνα!
-          Γυναίκα: Όχι, όχι! Εκεί είναι ο Κακός Αράπης!


Από το κακό του και τις κακουχίες ο Λουκάς Μπελούλιας από ξανθός έγινε μαύρος, αράπης. Του έμεινε το όνομα Κακός Αράπης - Κακαράπης. Το όνομα αυτό είχε η οικογένειά μου προπολεμικά. Μετά το πόλεμο έγινε Κακαρέπης.

Το εργαστήριο του Γ. Κακαράπη

Αργότερα συνεργάστηκε με τον Καλαμπαλίκη που καταγόταν από την Εύβοια και τον Νταβέλη που καταγόταν από την ¨Ηπειρο. Ο Κακαράπης ερχόταν συχνά στη περιοχή, στην οικογένειά του, που της είχε μεγάλη αδυναμία. Επίσης διατηρούσε καλές σχέσεις με την οικογένεια των Αντωναίων οι οποίοι πρόσεχαν την περιουσία του.

Ο μοίραρχος Λειβαδιάς γνώριζε για τις σχέσεις τους και κάποια μέρα είπε στον γέρο – Αντωνίου:
-    Θέλω μία χάρη…να δώ τον Λήσταρχο.
-          Αυτό είναι επικίνδυνο.
-          Θα με κρύψετε…
Αφού επέμενε πολύ, τον έκρυψε στον αχυρώνα με την εντολή να μη βγάλει ανάσα.

Όταν έφυγε ο λήσταρχος πήγαν στη κρυψώνα και είδαν τον μοίραρχο κατουρημένο….

Μια φορά καθώς ο παππούς του Τσάτσου έσπερνε, παρουσιάστηκε ο λήσταρχος.
-          Γεια σου Γιάννη
-          Γεια σου καπετάνιε
-          Τσι κε τι γχάμ;(Τι έχεις για να φάμε;)
-          Νουκ γχάνι γιού τόνατ φαί,λιάκρα εδέ βγίνι…
   (Δεν τρώτε εσείς τα δικά μας φαγητά, χόρτα και ελιές)

Πεινούσε όμως ο λήσταρχος. Έκατσαν μαζί και έφαγαν…


 Στο χωριό μας έχει μείνει ακόμη η έκφραση:

Ο μπίνεν τίρ με ξούλιεν τι Μπελούλιες!

(Θα γίνουν όλα με την σκούφια του Μπελούλια!)

Ο λήσταρχος ήθελε να στείλει ΄΄παραγγελιά΄΄ στα Σάλωνα σε έναν φίλο του που είχε πανδοχείο. Χαρτί και μολύβι δεν υπήρχε. Νευρίασε ο Κακαράπης, ερχόταν γύρω – γύρω.
Ένας σύντροφος του ληστή:

-          Ο βέτε μα σι ο μπένετ πούνα; (Θα πάω αλλά πως θα γίνει η δουλειά;)
Τράβηξε τη σκούφια του ο λήσταρχος και τη πέταξε στο παλληκάρι.
-          Γύπ ξούλιεν  εδέ ο μπένετ πούνα.
(Δώσε τη σκούφια και θα γίνει η δουλειά)
 Την επόμενη μέρα στα Σάλωνα ο νεαρός ληστής στους υπηρέτες του πανδοχέα :
-          Που είναι τα΄αφεντικό;
-          Ποιός είσαι εσύ;
Έβγαλε τη σκούφια του λήσταρχου…
- Δώστε τη στ΄αφεντικό σας
Μόλις την είδε ο πανδοχέας έδωσε εντολές και η ΄΄παραγγελία΄΄ έγινε αμέσως.
΄΄Ου μπού πούνα με ξούλιεν τι Μπελούλιες!’’
 (Έγινε η δουλειά με τη σκούφια του Μπελούλια!)

Πολλές τοποθεσίες στη περιοχή μας έχουν ονομασίες από τον λήσταρχο
Τσέπ΄ η Μπελούλιες,Κονάκι η Μπελούλιες, Η αγριελιά του Μπελούλια, Το τραπέζι του Κακαράπη, ο βράχος του Κακαράπη κ.α.

Μια φορά πήγε το απόσπασμα στο σπίτι της γυναίκας του της Παγώνας και τη φοβέριζε για να αποκαλύψει τη κρυψώνα του λήσταρχου.
-          Κρίμα στα γαλόνια σας που φοβίζετε  μια γυναίκα
-          Αν τον βρίσκαμε θα καλοπέρναγε…
-          Να εκεί είναι! τους είπε αγανακτισμένη εκείνη, δείχνοντάς τους το λημέρι.
Έστριψαν και έφυγαν. Ποιος τολμούσε να πάει;

Την περίοδο που γινόταν ένα ‘’Ρασταμύτι’’(παζάρι) στη Λειβαδιά τη δεκαετία του 1850, ο λήσταρχος έστησε καρτέρι στη ΄΄Κακιά σκάλα’’, στο γκαλτνερήμι που οδηγούσε από Κυριάκι – Λειβαδειά.
‘Οταν πέρασε ο γνωστός τοκογλύφος και καταδότης των αποσπασμάτων, τον αποκεφάλισε. Έβαλε το κεφάλι του στο βράχο και ξανακρύφτηκε.
Σε λίγο πέρασε κάποιος συγχωριανός και αντικρίζοντας το κομμένο κεφάλι κοντοστάθηκε και είπε:
-          Κακόμοιρε ……,τι σου έμελε να πάθεις
Πετάχτηκε μπροστά του ο λήσταρχος.
-          Μως ντό τε βίτε εδέ ίτεν.
  (Μήπως θέλεις να βάλω και το δικό σου κεφάλι;)
και ενώ ο άλλος έτρεμε
-          Μα ίκ ψε κε ντιέλμ
 (φύγε γιατί έχεις παιδιά)
Μετά από λίγο ο επόμενος περαστικός αναγνωρίζοντας το κομμένο κεφάλι:
-          Εεμ ε γχίκρε κρίετ. Τέτοιο τσι γιέσε τέτοιο ντόγε.
        (Το έφαγες το κεφάλι σου. Τέτοιος που ήσουν τέτοια χρειαζόσουν)
Πετάχτηκε μπροστά του ο λήσταρχος και ο περαστικός τρόμαξε.
Κακαράπης: Έα κουτού(Έλα εδώ)
Περαστικός: Νουκ θασ’ γκι (Μα δεν είπα τίποτα)
Κακαράπης: : Έα κουτού ρε. Μύρ ατώ λίρατ΄ψε θάσε φερτέτεν.
                   (Έλα εδώ μωρέ. Πάρε αυτές τις λίρες γιατί είπες την αλήθεια)
Και του έδωσε τρεις χρυσές λίρες!

’Οταν τραυματιζόταν, έκλεινε τις πληγές του με κάποιο κουρέλι που έσκιζε από το παντελόνι του.
Ο λήσταρχος έλεγε συχνά…
Βόλια στους γαλονάδες και χρυσάφι στις κυράδες.


Ο λήσταρχος είχε και μία βαφτιστήρα από το Στείρι την οποία υπεραγαπούσε.
Από το σόι των Παπαγιαννέων ήταν.
Όποτε περνούσε από τη περιοχή την επισκεπτόταν και της πήγαινε πολλά δώρα. Όταν παντρεύτηκε την προίκισε.
Μετά τον χαλασμό πού έγινε στο Ζεμενό και σκοτώθηκε ο Λήσταρχος, η οικογένεια των Παπαγιαννέων έφυγε και πήγε στη Ρουμανία. Μάλλον φοβόταν τυχόν αντίποινα λόγω της εύνοιας που είχαν από το πρόσωπό του.

Ο γιος του Λουκά ο Κώστας Μπελούλιας, έζησε στο Κυριάκι και διακρινόταν για τις φιλανθρωπίες του και για τις συμβουλές που έδινε στους νεότερούς του.
Παρότρυνε τους άνεργους για δουλειά. Εάν τους έλειπε κάποιο εργαλείο τους το χάριζε.
Ο Κώστας σκοτώθηκε την ημέρα των εκλογών, όταν οι Κυριακάτες Βενιζελικοί είχαν έρθει σε έντονη αντιπαράθεση, τσακωμούς και πυροβολισμούς
με τους Βασιλικούς.
Ο Κώστας βγήκε στο μπαλκόνι με πρόθεση να κατευνάσει τα πνεύματα αλλά μια (αδέσποτη;) σφαίρα τον βρήκε στο στήθος! 

Ο παππού μου ο Λουκάς Μπελούλιας εγγονός του λήσταρχου, σε νεαρή ηλικία μπήκε στη φυλακή επειδή είχε βοηθήσει να γίνει κάποια απαγωγή.
Εκεί γνώρισε κάποιον ηλικιωμένο, ονόματι Σπανό(2).
Αυτός του είπε ότι γνώριζε τον λήσταρχο Κακαράπη καθώς όταν πρώτο-βγήκε στο ΄΄κλαρί΄΄είχε γίνει μέλος της ομάδας του.
Ο Σπανός του εκμυστηρεύτηκε μία τοποθεσία στην οποία είχε κρύψει αρκετές λίρες.
- Πήγαινε και αν τις βρεις κράτησε καμιά και για μένα
Όταν ο παππούς μου εξέτισε τη ποινή του, ξέχασε τη πρόταση του Σπανού.
Μια μέρα όμως, μετά από αρκετό καιρό, καθώς συζητούσε με τη γυναίκα του την Αντιγόνη:
-          Ντι τσι με θα νί ληστή νε φυλακή; (Ξέρεις τι μου είπε ένας ληστής στη φυλακή;)
-          Τσί τε θα; (Τι σου είπε;)
-          Ν΄αγιό βέντ κίει φσέχουρ λίρα. (Σε ένα μέρος είχε κρύψει λίρες)
-          Εδέ ψέ νουκ΄εθάσε… Τσι ρί, έτς΄(Και γιατί δεν το είπες. Τι κάθεσε, πήγαινε.)

Ο παππούς μου ντρεπόταν. Τι θα πουν οι χωριανοί!
Τελικά με τη βοήθεια της γιαγιά μου πήρε την απόφαση. Έβγαλε το μεταλλικό μέρος του κασμά από το ξύλινο, το έκρυψε από τα βλέμματα των συγχωριανών και ξεκίνησε.
Έσκαψε αλλά βρήκε μόνο δύο – τρεις λίρες… Είχε αργήσει!

Ο παππούς μου είχε και ένα βαφτιστικό στο Στείρι. Τον Δημήτρη Μπακούρο. Όλοι οι Στεριώτες τον έλεγαν ΄΄Κακαρέπη΄΄. Μαθαίνω ότι και τα παιδιά του και τα εγγόνια του έτσι τα λένε!


Πριν πάνε για το Ζεμενό ο λήσταρχος προσπάθησε να το αποτρέψει.
-Κάτι δεν μου πάει καλά….
-Κρίμα που σου δώσαμε τη μεγάλη κουδούνα,φοβάσαι.
Δεν είπε άλλη κουβέντα και ακολούθησε.
Όταν ο κλοιός από τα αποσπάσματα έσφιξε, είπε στους συντρόφους του:
-Πάρτε συγχώρεση και πουλήστε ακριβά τα τομάρια σας.

Αξίζει εδώ να αναφέρουμε την περιγραφή της ΄΄εξόδου΄΄ που επιχείρησε ο λήσταρχος Κακαράπης στη μάχη του Ζεμενού σε περιγραφή Αιμίλιου Αθηναίου(3) στο βιβλίο του ο λήσταρχος Νταβέλης .
 

Εξορμήσας(ο Κακαράπης) από τό οχηρωμά του καί ακολουθούμενος υπό τριών συντρόφων του διέσπασε τήν πρώτην γραμήν τής πολιορκίας ενώ οί χωρικοί(που πολεμούσαν στο πλευρό των αποσπασμάτων  αλλεπαλλήλως έρριπτον επ΄αυτού τάς σφαίρας των.
Αίφνης δέ ενώ είχεν εξέλθει έκ τού λοφίσκου ερρίφθη είς μικράν και στενωπόν ατραπόν οπόθεν θά ηδύνατο νά φύγη.
Αλλ΄αίφνης ενέπεσεν είς χείρας μικρού αποσπάσματος τό οποίον είχεν ό αξιωματικός Τομαράς….
… Όταν ο υπαρχηγός(Κακαράπης) έφθανεν εκεί,έχων είς τούς οδόντας τό γιαταγάνι, είς τάς χείρας δέ αμφοτέρας τάς κουμπούρας του, φοβερός τήν όψιν, παλαίων πρός τόν πανταχόθεν περικυκλούντα αυτόν θάνατον, οί ενεδρεύοντες εκεί υπό τόν Τομαράν χωρικοί, εξεκένωσαν κατ΄αυτού τά όπλα των.
Ο λήσταρχος πολλάς σφαίρας λαβών είς τό στήθος, εκλονίσθη αλλά δέν έπεσε ακόμη.
Αρπάσας εκ τών οδόντων του τό γιαταγάνι, επετέθη κατά τών χωρικών καί ο πρώτος όστις εκτυπήθη από τό γιαταγάνι του ήτο ό αξιωματικός ούτος, όστις όμως υψώσας τήν δεξιάν ίνα προφυλάξη τήν κεφαλή του, έλαβε το τραύμα εις τον βραχίονα….
…Ο λήσταρχος έπεσεν επί τέλους, έχων τήν κεφαλήν συντετριμμένην υπό σφαίρας κουμπούρας , την οποίαν είς τών στρατιωτών προσδραμών είχεν εκκενώσει κατ΄αυτού έκ τών όπισθεν….



Στη συνέχεια ο Γιάννης Κακαρέπης και ο γιος του Κώστας μου πρότειναν να ζητήσω από τον Λουκά Κακαρέπη, αδελφό του Γιάννη ένα βιβλίο που αναφέρετε στη δράση του λήσταρχου.
-          Λουκά θα μου δώσεις το βιβλίο;
-          Ναι αλλά δεν θα το δώσεις πουθενά ούτε θα βγάλεις φωτοτυπίες. Είναι ιερό κειμήλιο για μένα. Ξέρεις πώς το βρήκα;

Ένας Δαυλιώτης συνάδελφος στο Αλουμίνιο, μόλις άκουσε ότι με φώναζαν Κακαρέπη, μου είπε ότι έχει ένα βιβλίο με αυτό το όνομα.
Μετά από πολλές προσπάθειες κατάφερα να τον πείσω να μου το δώσει.
Ήταν σχεδόν κατεστραμμένο. Πήγα στην Αθήνα, το έβγαλα φωτοτυπίες και το έδωσα για βιβλιοδεσία.
Είναι τρεις τόμοι, 1360 σελίδες. Θα σου δώσω ένα τόμο και όταν το τελειώσεις θα σου δώσω τον επόμενο. 
Οι Γιώργος και Λουκάς Κακαρέπης

Το βιβλίο είχε εκτενείς αναφορές στη δράση του λήσταρχου. Δεν φαίνεται ο εκδοτικός οίκος και ο συγγραφέας αλλά από την γλώσσα συμπεραίνουμε ότι είναι του Αιμίλιου Αθηναίου.

Προς το τέλος αναφέρεται στην συνεργασία που του ζήτησε ο Νταβέλης για την επιχείρηση στο Στύρι(4), με σκοπό να εκδικηθεί τον πάρεδρο του χωριού ο οποίος ήταν η αιτία για την έξοδό του στη παρανομία. 
Οι συμμορίες των Κακαράπη, Νταβέλη και Καλαμπαλίκη λειτουργούσαν χωριστά.
Σε πολλές επιχειρήσεις όμως συνεργάζονταν, με διαφορετικό αρχηγό κάθε φορά.
Στην επιχείρηση του Στυρίου αρχηγός ήταν ο Νταβέλης μια και αυτόν αφορούσε το θέμα. 


(1) Γεώργιος Κρέμμος: Συγγραφέας, ερευνητής και ιστορικός. Γεννήθηκε στο Στείρι το 1839 και πέθανε στην Αθήνα το 1926

(2) Σπανοβαγγέλης: Γεννήθηκε στην Ευρυτανία από γονείς Ηπειρώτες, συγγενείς των Κατσαντωναίων και σε ηλικά 16 ετών ήρθε για δουλειά στον νονό του που έμενε στο Κυριάκι, επίσης Σαρακατσάνικης καταγωγής.
Την ημέρα του πανηγυριoύ σκότωσε τον νονό του στη πλατεία του χωριού μετά από μεγάλη προσβολή που του έκανε.
Αμέσως εντάχθηκε στην ομάδα του Κακαράπη αλλά στη συνέχεια δημιούργησε δική του ομάδα η οποία είχε μεγάλη δράση κυρίως στο ΄΄Τούρκικο΄΄.
Όταν συνελήφθη φυλακίστηκε στο Παλαμήδι στο Ναύλιο και έζησε μέχρι την ηλικία των 75 ετών.Στη φυλακή έγραψε πολλές από τις περιπέτειές του.

(3)  Αιμίλιος Αθηναίος. Ψευδώνυμο του Αριστείδη Κυριακού, συγγραφέα ο οποίος ασχολήθηκε με την συγγραφή της ζωής και της δράσης πολλών λήσταρχων του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα. Η συγκεκριμένη αναφορά είναι από το βιβλίο του ΄΄Ο λήσταρχος Νταβέλης΄΄

(4) Σημειώνουμε το όνομα του χωριού που έγινε η επιχείρηση, όπως αναφέρεται στο βιβλίο ΄΄Ο λήσταρχος Κακαράπης΄΄












1 σχόλιο:

ΣΠΥΡΟΣ ΣΠΑΝΔΑΓΟΣ είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Related Posts with Thumbnails

Αναγνώστες