Κυριακή 15 Ιουλίου 2012

Βιβλία για το καλοκαίρι.

Του ΑΝΤΑΙΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΙΔΗ


Αυτό που στην Ελλάδα ονομάζουμε αστυνομικό βιβλίο -και που εμπεριέχει ένα σωρό είδη: το αγγλικό whodunit, το αμερικάνικο θρίλερ, τα γαλλικά νουάρ, τα πολιτικοποιημένα αστυνομικά- περνάει στιγμές δόξας. Λίγο η κρίση, που έχει διώξει τον κόσμο από τα βιβλιοπωλεία, λίγο το καλοκαίρι που ενδείκνυται για πιο "ελαφρά" αναγνώσματα, οι εκδότες, άλλος περισσότερο άλλος λιγότερο, έριξαν φέτος το βάρος τους στο αστυνομικό, αναζητώντας ταυτόχρονα το κατάλληλο μέγεθος και την κατάλληλη τιμή, που θα κάνουν τους αναγνώστες να αντισταθούν στις σειρήνες των προσφορών και των μπαζάρ, και να αγοράσουν ΚΑΙ νέα βιβλία.
Η αγορά βιβλίου όμως, όπως πάντα, δεν περιορίστηκε σε μόνο ένα είδος βιβλίου. Κι έτσι, ακόμα κι αυτό το καλοκαίρι, το δεύτερο (κι ας ελπίσουμε τελευταίο) βαρύ καλοκαίρι της κρίσης, μπορείτε να διαβάσετε ό,τι επιθυμεί η ψυχή σας.


Νόμπελ Λογοτεχνίας. Ο Γκύντερ Γκρας (Νόμπελ 1999) έρχεται πάλι στην επικαιρότητα χάρη στο ποίημα που έγραψε για την Ελλάδα με τίτλο "Η ντροπή της Ευρώπης" αλλά και χάρη στην έκδοση ενός παλιού βιβλίου του που ουσιαστικά τώρα κάνει τη γνωριμία του με το ελληνικό αναγνωστικό κοινό. Το "Γάτα και ποντίκι" (μτφρ. Έμη Βαϊκούση, εκδ. Καστανιώτη) γράφτηκε αμέσως μετά το "Ταμπούρλο" και στη Γερμανία θεωρείται το δεύτερο δημοφιλέστερο μυθιστόρημα του συγγραφέα. Μέσα από την ιστορία ενός έφηβου που έχει ένα τεράστιο μήλο του Αδάμ, ο Γκρας γράφει μια έξοχη παραβολή για τη σύγχρονη κοινωνία που οδηγεί τον άνθρωπο πρώτα στην άμυνα, μετά στην επίθεση και, τέλος, στην αυτοκαταστροφή. (Με το βιβλίο δίνεται δωρεάν και το πρόσφατο ποίημα του συγγραφέα σε απόδοση Σπύρου Μοσκόβου).

Διηγήματα από Ισραήλ. Γεννημένος το 1967, ο Έτγκαρ Κέρετ είναι αυτή τη στιγμή ο δημοφιλέστερος από τους Ισραηλινούς συγγραφείς της νεότερης γενιάς. Έχει κατακτήσει (το διεθνές πλέον) κοινό του με την τρομερή αίσθηση του χιούμορ που έχει, με την αντικομφορμιστική του διάθεση, με τη σπινθηροβόλα γραφή του, με το μικρό μήκος των κειμένων του (μερικές φορές μόνο μία σελίδα). Στο βιβλίο του "Το κορίτσι στο ψυγείο" (μτφρ. Λουίζα Μιζάν, εκδ. Καστανιώτη) θα βρείτε όλα τα χαρακτηριστικά που έχετε διαβάσει στα δύο προηγούμενα βιβλία του που κυκλοφορούν στην Ελλάδα - κι αν δεν τον γνωρίζετε, αυτό το "Κορίτσι" είναι μια καλή ευκαιρία να το κάνετε. Αντιπολεμικός, αλλά όχι κραυγαλέος, χιουμορίστας, αλλά όχι ανόητος.

Διηγήματα από την Ελλάδα, γραμμένα όμως στο εξωτερικό. Ο Βασίλης Βασιλικός συγκέντρωσε σε δύο τόμους, σε επιμέλεια Κώστα Καλφόπουλου και κάτω από τον τίτλο "8 1/2" (εκδ. Παπαζήση), ό,τι είχε γράψει τον καιρό της δικτατορίας εξόριστος στην Ιταλία και τη Γαλλία. Ξαναδιαβάζοντας σήμερα τα κείμενα αυτά έχεις την αίσθηση πως μάλλον κέρδισαν με την απόσταση του χρόνου, αφού, όπως είναι φυσικό, το μυθοποιητικό στοιχείο λειτουργεί καλύτερα με τη χρονική απόσταση - κι ας γράφτηκαν περισσότερο ως χρονικά παρά ως μυθοπλαστικά κείμενα.

Μυθιστόρημα από τη Γαλλία. Τρίτη μετάφραση έργου του Πιερ Ασσουλίν στα ελληνικά. Το μυθιστόρημα "Οι προσκεκλημένοι" (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη, εκδ. Πόλις) ξεκινά σαν αστείο: μια κοσμική κυρία, που ανακαλύπτει ξαφνικά ότι στο τραπέζι της οι προσκεκλημένοι είναι 13, καλεί την αραβικής καταγωγής υπηρέτριά της να καθίσει μαζί τους για να αλλάξει τον γρουσούζικο αριθμό. Εύκολα ο αναγνώστης καταλαβαίνει τη συνέχεια: η τόσο γοητευτική και εκλεπτυσμένη γαλλική αστική τάξη θα δείξει το αληθινό της πρόσωπο σε μια ιστορία διανθισμένη με άφθονη ειρωνεία και έξυπνες παρατηρήσεις για το φαίνεσθαι και το είναι.

Αστυνομικό από την Ελλάδα(1). Από τα σχετικά άγνωστα μυθιστορήματα του Γιάννη Μαρή, το "Ο 13ος επιβάτης" (εκδ. Άγρα) γράφτηκε για να δημοσιευτεί σε συνέχειες στην "Απογευματινή", το 1971. Ο μελετητής του Μαρή (1916-1979) Ανδρέας Αποστολίδης θεωρεί ότι η πλοκή του είναι από τις καλύτερες που έγραψε ποτέ. Κατά τα άλλα, θα βρείτε όλα τα προτερήματα και τα ελαττώματα (κυρίως βιασύνης) που χαρακτηρίζουν το έργο του Έλληνα πιονιέρου του αστυνομικού είδους.

Αστυνομικό από την Ελλάδα(2). Γράφτηκε ότι η χρονιά που διανύουμε είναι μια χρονιά επανεξέτασης του έργου του Μαρή. Εδώ, στην "Επιστροφή του αστυνόμου Μπέκα" (εκδ. Καστανιώτη) δεκαπέντε σύγχρονοι συγγραφείς γράφουν ο καθένας από ένα διήγημα πλήρως προσαρμοσμένο στο ύφος, την ηθική και τη γραφή του δημιουργού του αστυνόμου Μπέκα. Το ενδιαφέρον μάλιστα είναι ότι ο Μπέκας -μερικές φορές πιο Μπέκας από ό,τι στον ίδιο τον Μαρή- στις σελίδες του βιβλίου έχει και μια ηλικιακή ανάπτυξη. Ό,τι πρέπει για καλοκαίρι. Γράφουν οι Ανδρέας Αποστολίδης, Νεοκλής Γαλανόπουλος, Παναγιώτης Γιαννουλέας, Αντώνης Γκόλτσος, Τιτίνα Δανέλλη, Βασίλης Δανέλλης, Άννα Δάρδα-Ιορδανίδου, Δημήτρης Κεραμεύς, Νίνα Κουλετάκη, Δημήτρης Μαμαλούκας, Τεύκρος Μιχαηλίδης, Αθηνά Μπασιούκα, Γιάννης Πανούσης, Αργύρης Παυλιώτης και Φίλιππος Φιλίππου.

Αστυνομικό από τη Νορβηγία. Από τους διεθνείς ντετέκτιβ που έχουν γίνει γνωστοί και στην Ελλάδα, ο Βαργκ Βέουμ έχει την αμέριστη συμπάθεια και εκτίμηση αυτής εδώ της στήλης. Δεν κουβαλά ποτέ του όπλα, τρώει συνήθως άφθονο ξύλο, είναι πολιτικοποιημένος, συναισθηματικός και looser, αλλά στο τέλος λύνει τις υποθέσεις που του αναθέτουν. Στα "Μαύρα πρόβατα" (μτφρ. Γιάννης Στρίγκος, εκδ. Πόλις) ο Γκούναρ Στόλενσον βάζει αυτή τη φορά τον ήρωά του να εμπλέκεται στον κόσμο της πορνείας, των ναρκωτικών και της μετανάστευσης αποκαλύπτοντας πίσω από την ωραία, γαλήνια πρόσοψη της πόλης του Μπέργκεν έναν κόσμο κάθε άλλο παρά αγγελικά πλασμένο.

Αστυνομικό από τη Γαλλία. Ένα πολιτικο-οικολογικό θρίλερ είναι το "Τι είδε η Λίρα Καζάν" (μτφρ. Μελίττα Γκουρτσογιάννη, εκδ. Κέδρος), που διαδραματίζεται μεταξύ Λάγος, Γαλλίας, Αγγλίας και Ρωσίας. Και δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς, αφού το βιβλίο συνυπογράφει, μαζί με τη Ζυντίτ Περινιόν, η περίφημη δικαστίνα και υποψήφια των οικολόγων για πρόεδρος της Γαλλίας Εύα Ζολί. Βάζοντας στο κέντρο του μυθιστορήματός τους τη ρώσικη μαφία και τις διασυνδέσεις της με τη δυτική ολιγαρχία του χρήματος, οι δύο συγγραφείς χρησιμοποιούν το αστυνομικό είδος για να γράψουν ουσιαστικά ένα πολιτικό βιβλίο.

Ψυχαναλυτικό δοκίμιο. Η ερωτική γλώσσα είναι υπαινικτική και ανεπαρκής. Η λογοτεχνία ένα σμήνος μεταφορών. Και η ψυχανάλυση μια ατέρμονη αναζήτηση του τρόπου εκείνου που θα μας κάνει, μέσω της ερωτικής εμπειρίας, να συνομιλήσουμε με τον θάνατο. Η Τζούλια Κρίστεβα, από τους μεγάλους συγγραφείς-ψυχαναλυτές της εποχής μας, στο "Ιστορίες αγάπης. Μια ψυχαναλυτική ματιά στον έρωτα" (μτφρ. Τάσος Μπετζέλος, εκδ. Κέδρος) δηλώνει από την αρχή πόσο δύσκολο είναι κανείς να αναλύσει και να ψυχαναλύσει τον έρωτα. Εξαιρετικά ενδιαφέρον, και σαφώς πιο βατό από άλλα της έργα.

Ιστορικό δοκίμιο. Πώς έγινε κι ένα σχετικά περιθωριακό διπλωματικό θέμα έγινε ένα από τα μεγάλα προβλήματα της εξωτερικής μας πολιτικής; Πρώτο βιβλίο ενός σοβαρού νέου επιστήμονα, του Γιώργου Καλπαδάκη (γεννημένος το 1981) "Το Μακεδονικό ζήτημα 1962-1995. Από τη σιωπή στη λαϊκή διπλωματία" (εκδ. Καστανιώτη, με πρόλογο του Θάνου Βερέμη) αντιμετωπίζει το θέμα με την ψυχραιμία, την αντικειμενικότητα και την προοδευτική ματιά που δυστυχώς δεν έχουν δείξει ως σήμερα ούτε η Ελλάδα ούτε η ΠΓΔΜ. Είναι ίσως η πληρέστερη και πιο διαφωτιστική μελέτη που διαθέτει σήμερα η ελληνική βιβλιογραφία για το θέμα.

Ιστορικό δοκίμιο. Έχω ξαναγράψει γι' αυτό το βιβλίο του Ιάσονα Χανδρινού. Στο "Τιμωρό χέρι του λαού. Η δράση του ΕΛΑΣ και της ΟΠΛΑ στην κατεχόμενη πρωτεύουσα 1942-1944" (εκδ. Θεμέλιο) θα βρείτε την (στοιχειοθετημένη) αναβίωση μιας εποχής όπως σπάνια μπορείτε να τη βρείτε σε άλλα βιβλία. Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του βιβλίου είναι ότι, κυρίως όσον αφορά την ΟΠΛΑ, φέρνει τα πράγματα σε αυτή που φαίνεται να είναι η σωστή διάστασή τους, πέρα από πολιτικές προπαγάνδες ή τις εξιδανικεύσεις που συνήθως φέρνει η απόσταση του χρόνου.

Οικονομικό δοκίμιο. Ό,τι ξεκίνησε ως μια συνηθισμένη κρίση -λέει ο Ζαν Πιζανί-Φερύ- σε μια περιφερειακή οικονομία, την Ελλάδα, απειλεί σήμερα να παρασύρει όλο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Μπορούμε να γλιτώσουμε τη θύελλα; Και με ποιο τίμημα; Το βιβλίο του "Η αφύπνιση των δαιμόνων. Η κρίση του ευρώ και πώς να βγούμε από αυτήν" (μτφρ. Μιχάλης Μητσός, εκδ. Πόλις) βάζει όλα τα ερωτήματα που απασχολούν σήμερα τους καλοπροαίρετους πολίτες της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένου και του ερωτήματος αν προχωρούμε σε μια απόλυτη γερμανική ηγεμονία. Και βεβαίως παίρνει θέση στο δίλημμα λιτότητα ή ανάπτυξη, υποστηρίζοντας ότι μόνο η ανάπτυξη εξασφαλίζει τελικώς την οικονομία.

Αστυνομικό δοκίμιο. Και τρίτος Μαρής. Ο Ανδρέας Αποστολίδης παραδίδει την πρώτη, πολύ σοβαρή, μελέτη για τον δημοσιογράφο - συγγραφέα που άνοιξε τον δρόμο του αστυνομικού στην Ελλάδα. Στο "Ο κόσμος του Γιάννη Μαρή" (εκδ. Άγρα) παρουσιάζει όλα τα έργα, όλες τις πλοκές, όλους τους ήρωες του Μαρή με επιμονή εντομολόγου, καθώς και τα άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του (όπως ο αποκλεισμός κάθε πολιτικής νύξης στα έργα του) εμμένοντας στις "ηδονοβλεπτικές ορέξεις" και τις "μικροαστικές εμμονές" της εποχής του. Απαραίτητο για τους φίλους του Μαρή.

Ιταλική αυτοβιογραφία: «Μα ποιος θέλει να είναι μύθος; Όχι εγώ. Οι μύθοι είναι μια προβολή άλλων, εγώ δεν έχω καμία σχέση με αυτό». Είναι η Ροσάνα Ροσάντα, από τα γνωστά στελέχη του ΙΚΚ που στη διάρκεια της δεκαετίας του '70 απομακρύνθηκε από το κόμμα και έφτιαξε την εφημερίδα (και την ομάδα) του Μανιφέστο. Οι πιο ενδιαφέρουσες όμως σελίδες της αυτοβιογραφίας της «Το κορίτσι του περασμένου αιώνα» (μτφρ. Τόνια Τσίτσοβιτς, εκδ. Θεμέλιο) είναι αυτές της διαμόρφωσής της, που είναι ταυτόχρονα και η ιστορία ενός κόμματος που έμαθε, στα δύσκολα μεταπολεμικά χρόνια, να είναι ρεαλιστικό κι όχι μαξιμαλιστικό - άσχετα αν η ίδια έκανε αργότερα άλλες επιλογές. Καλογραμμένο και άκρως κατατοπιστικό.

Σερβική αυτοβιογραφία: Το βιβλίο ανοίγει με την εξαιρετική παρατήρηση ότι κάποτε οι νέοι στέκονταν στην ουρά για να αγοράσουν έναν δίσκο του Ντύλαν, ενώ σήμερα στέκονται για ένα iPhone 4. Συνεχίζει λέγοντας ότι για τον ίδιο ο θάνατος του Φελλίνι ήταν σημαντικότερος από την πτώση του βερολινέζικου τείχους, και τελειώνει με μια απίστευτη φράση που λέει η μάνα του: Γιε μου, ο θάνατος είναι μια φήμη μη εξακριβωμένη. Ο Εμίρ Κουστουρίτσα, ο Βόσνιος σκηνοθέτης που αισθάνεται ακόμα Γιουγκοσλάβος, αυτοβιογραφείται. Στο «Κι εγώ πού είμαι σ' αυτή την ιστορία;» (μτφρ. Μαριάννα Κουτάλου, εκδ. Πατάκη) οι σκόρπιες αναμνήσεις του μπλέκονται με κομμάτια της ιστορίας της χώρας του, κι ας αναρωτιέται ο ίδιος πού εντάσσονται οι προσωπικές ιστορίες σε μια χώρα που δεν είναι αυτό που ήταν.

Ιρλανδικό μυθιστόρημα. Οι εξωσυζυγικές σχέσεις, η έννοια της ερωτικής απιστίας, βρίσκονται εδώ και δεκαετίες στο κέντρο των ερωτικών -συνήθως ροζ απόχρωσης- μυθιστορημάτων. Κάθε τόσο όμως κάποιος σοβαρός συγγραφέας «καταδέχεται» να ασχοληθεί με το θέμα, και τότε έχουμε ευχάριστες εκπλήξεις. Βραβευμένη με το Μπούκερ για το προηγούμενο βιβλίο της, η Ανν Ενράιτ, στο νέο της μυθιστόρημα «Το ξεχασμένο βαλς» (μτφρ. Τόνια Κοβαλένκο, εκδ. Καστανιώτη) γράφει για την απιστία (ως επιθυμία, ως φαντασίωση, ως πράξη) πετυχαίνοντας να κάνει τον αναγνώστη της να «είναι» μέσα στο θέμα και, ταυτόχρονα, να κρατάει τις αποστάσεις και την ψυχραιμία του.

Γαλλικό μυθιστόρημα. Στο μυθιστόρημα του Αλαίν Μπλοτιέρ «Τόμι» (μτφρ. Αγγελική Τσέλιου, εκδ. Πόλις) οι βασικοί ήρωες είναι δύο. Ο ουγγρο-εβραίος έφηβος Τόμι τον οποίο βασάνισαν και σκότωσαν οι Ναζί και ο Γκαμπριέλ, ένας έφηβος του σήμερα ο οποίος καλείται να ενσαρκώσει τον Τόμι σε μια ταινία. Το μυθιστόρημα κινείται σε δύο επίπεδα: διηγείται την τραγική ιστορία του Τόμι ενώ ταυτόχρονα περιγράφει την ταύτιση που νιώθει ο Γκαμπριέλ με τον ρόλο που καλείται να παίξει. Δύο έφηβοι, δύο διαφορετικές ιστορικές εποχές: σε μια εποχή που οι έφηβοι αγνοούν παντελώς τι γινόταν μόλις πριν 70 χρόνια, ο Μπλοτιέρ αναρωτιέται το πώς κοιτάμε το χθες, και πόσο πραγματικά μπορεί η Ιστορία να μας συγκινήσει.

Γαλλικό νουάρ. Συνεχίζεται με δύο περίπου τίτλους τον χρόνο η έκδοση των απάντων του Ζωρζ Σιμενόν. Το μυθιστόρημα «Η φυγή του κυρίου Μοντ» (μτφρ. Αργυρώ Μακάρωφ, εκδ. Άγρα) δεν ανήκει στα ακραιφνή αστυνομικά βιβλία του συγγραφέα: μοιάζει περισσότερο με φιλοσοφικό μυθιστόρημα, όπου ο κεντρικός χαρακτήρας -ένας αποτυχημένος επιχειρηματίας- σκέφτεται την αυτοκτονία, και όπου θα τον σώσει μια εξίσου δυστυχισμένη γυναίκα. Γραμμένο το 1945 το μυθιστόρημα καθρεφτίζει την αισιοδοξία της εποχής στην οποία γράφτηκε, και αποδίδει τον κόσμο του Σιμενόν όσα λίγα άλλα βιβλία του.

Κατασκοπευτικό μυθιστόρημα. Ανήκει στην παλιά σοδειά των βιβλίων του Λε Καρέ (γράφτηκε το 1965, αμέσως μετά τον «Κατάσκοπο που γύρισε από το κρύο») αλλά μεταφράζεται πρώτη φορά στην Ελλάδα. Στο «Η ώρα των κατασκόπων» (μτφρ. Ιλάειρα Διονυσοπούλου, εκδ. Καστανιώτη) θα βρείτε όλα τα απαραίτητα συστατικά του είδους: τον πράκτορα που πέφτει θύμα των περιστάσεων, την αναλγησία των ιθυνόντων (είτε αυτοί ανήκουν στη Δύση είτε στην Ανατολή), τις ζωές που χάνονται στο όνομα ενός ψυχροπολεμικού παιχνιδιού όπου πιόνια και παίκτες είναι ένα και το αυτό, τη δυνατή πλοκή, το σασπένς. Κάπου, σε έναν δευτερεύοντα ρόλο, θα βρείτε και τον Σμάιλι, μετέπειτα κεντρικό ήρωα του Λε Καρέ.

Αστυνομικό μυθιστόρημα. Μια μαθητευόμενη νοσοκόμα βρίσκεται δολοφονημένη. Η σχολή των Νάιτιγκελ σοκάρεται, θα αρχίσει όμως να φοβάται πραγματικά μόνο όταν συμβαίνει κι ένας δεύτερος φόνος. Κι όταν θα κληθεί ο αστυνόμος Νταγκλίς να λύσει το μυστήριο, ένας τρίτος φόνος, ακόμα πιο φρικτός, θα μπερδέψει περισσότερο τα πράγματα. Η λύση θα αποκαλυφθεί στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου. Το «Μια άψογη δολοφονία» (μτφρ. Τούλα Τόλια, εκδ. Καστανιώτη), από τα παλιότερα έργα της Π.Ντ.Τζέημς που τώρα μεταφράζεται για πρώτη φορά, θεωρείται από τα καλύτερα έργα της Αγγλίδας συγγραφέως και βαρόνης.

Αστυνομικό μυθιστόρημα. Δεκαετία του '30, Οκλαχόμα. Ποτοαπαγόρευση, σκληροί ληστές τραπεζών, άσωτοι εκατομμυριούχοι, μοιραίες γυναίκες, φιλόδοξοι αστυνόμοι. Στο μυθιστόρημα «Ο καπάτσος» (μτφρ. Αντώνης Καλοκύρης, εκδ. Άγρα) του Έλμορ Λέοναρντ θα βρείτε την κλασική συνταγή της αμερικάνικης αστυνομικής λογοτεχνίας που τροφοδότησε με τόσα και τόσα σενάρια το Χόλιγουντ. Ο Λέοναρντ, γνωστός στην Ελλάδα κυρίως στους φανατικούς οπαδούς της «παλπ» φιλολογίας, υπήρξε πολυγραφότατος και με έντονη την αίσθηση αυτού που οι Αμερικανοί ονομάζουν entertainment. Άρα μια χαρά για καλοκαίρι.

Ελληνικό αστυνομικό. Πέντε χρόνια μετά το τελευταίο του αστυνομικό μυθιστόρημα, ο Πέτρος Μαρτινίδης επανέρχεται με το «Χωρίς αποζημίωση» (εκδ. Νεφέλη). Μια ιστορία που ξεκινάει ως δύο διαφορετικές ιστορίες, η εξαφάνιση μιας γυναίκας, μια χώρα που ξεθυμαίνει την οργή της σε διαδηλώσεις περίεργων Αγανακτισμένων πολιτών, ένας δημοσιογράφος που προσπαθεί να λύσει τα μυστήρια. Και πίσω από όλα ένας συγγραφέας που συχνά αφήνει την εξέλιξη της ιστορίας του για να κριτικάρει, με χιούμορ, μια Ελλάδα που, όπως η εξαφανισμένη ηρωίδα του, μπορεί να είναι θύμα και θύτης, αξιοκατάκριτη όσο και αξιολύπητη.

Ημερολογιακοί στοχασμοί. Κείμενο ηρωικό και πένθιμο είναι αυτό το «Ημερολόγιο πένθους» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Πατάκη) που ο Ρόλαντ Μπαρτ άρχισε να κρατάει μια μέρα μόνο μετά τον θάνατο της μητέρας του που ήταν γι' αυτόν «το πιο αγαπημένο πλάσμα στον κόσμο». Η συγγραφή αυτού του ημερολογίου κράτησε δύο περίπου χρόνια και είδε το φως της δημοσιότητας 29 χρόνια μετά τον απροσδόκητο θάνατό του. Το βιβλίο, όπως όλα τα έργα του Μπαρτ, έχει κάτι το σπαρακτικό έτσι όπως συνδέει τις πιο κρυφές αλήθειες με τη συνείδητοποίηση μιας πιθανής μελλοντικής δημοσιοποίησής τους.

Ιστορικό δοκίμιο. Από τις πρώτες έγνοιες του ναζισμού ήταν να δημιουργηθεί η ιδεολογία της ανώτερης ράτσας, μιας ράτσας που (θέλει να) είναι συνέχεια των μεγάλων ιστορικών παραδόσεων της αρχαιοελληνικής και της ρωμαϊκής κουλτούρας. Μόνο που ο ναζισμός προσέγγιζε την Ιστορία περισσότερο ως μυθολογία, διαστρεβλώνοντας και παραχαράσσοντας ό,τι δεν ταίριαζε στα σχέδιά του. Πολύ-πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη αυτή του Γιόχαν Σαπουτότ με τον τίτλο «Ο εθνικοσοσιαλισμός και η αρχαιότητα» (μτφρ. Γιώργος Καράμπελας, εκδ. Πόλις): θεωρώντας ότι ο ιστορικός πρέπει να ενδιαφέρεται για τον θάνατο των μύθων, ο Σαπουτότ έγραψε ένα βιβλίο που, πέρα από το πάντα επίκαιρο λόγω ρατσισμού θέμα του, είναι αξιοσημείωτο και για τη βατή γραφή του.

Δοκίμιο για την Ευρώπη. Όταν ο μεγαλύτερος εν ζωή Γερμανός φιλόσοφος ασχολείται με τις δυσκολίες που περνάει σήμερα η Ευρώπη, όσα γράφει δεν μπορούν να μην έχουν ενδιαφέρον. Στο «Για ένα σύνταγμα της Ευρώπης» (μτφρ. Σώτη Τριανταφύλλου, εκδ. Πατάκη) ο Γιούργκεν Χάμπερμας μιλάει για ένα «κατασκευαστικό λάθος» της Ευρωζώνης, για μια Ευρώπη που ναι, θα ασχολείται με την οικονομία αλλά χωρίς να χάνει την (ανθρώπινη και ανθρωπιστική) ψυχή της, για το θέμα της εθνικής κυριαρχίας μέσα σε έναν ενωμένο οργανισμό. Τα οικουμενικά προβλήματα, όμως, επιμένει ο Χάμπερμας, απαιτούν και οικουμενική αντιμετώπιση. Από τις περσινές μεγάλες επιτυχίες της γερμανικής δοκιμιογραφίας.


πηγή: 1 - 2

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Related Posts with Thumbnails

Αναγνώστες